รู้ครบทุกเรื่องเกี่ยวกับสิวฮอร์โมน (Hormonal Acne)
สิวฮอร์โมน คืออะไร ? เกิดขึ้นได้อย่างไร ? ใครบ้างที่มีความเสี่ยงเกิดสิวฮอร์โมน ? หมอมีข้อมูลเกี่ยวกับสิวฮอร์โมนมาแนะนำครับ เพื่อเตรียมพร้อมรับมือ ป้องกันและดูแลรักษาอย่างถูกวิธี
สารบัญ สิวฮอร์โมน
สิวฮอร์โมน คืออะไร ?
สิวฮอร์โมน (Hormonal Acne) คือ สิวที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศภายในร่างกายที่ไม่สมดุล และส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเพศในร่างกายสูงขึ้น เพิ่มโอกาสที่จะเกิดสิวมากขึ้น โดยสามารถเกิดสิวได้หลากหลายชนิดครับ ทั้งสิวอักเสบ สิวอุดตัน
สิวฮอร์โมนเป็นแบบไหน ?
สิวฮอร์โมน มีลักษณะคล้ายสิวปกติทั่วไปครับ บางรายอาจมีอาการสิวเห่อขึ้นทั่วหน้า จะเกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาเดิมซ้ำ ๆ เป็นประจำ เช่น ช่วงก่อนหรือหลังมีประจำเดือน, ช่วงระยะเวลาที่มีความเครียดสะสม หรือช่วงที่ใช้ยาคุม ก็มีความเป็นไปได้ว่าจะเกิดสิวในช่วงนี้ เพราะส่งผลกระทบให้ฮอร์โมนในร่างกายแปรปรวนเช่นกัน
สิวฮอร์โมนเกิดจากสาเหตุใด ?
สาเหตุหลักของสิวฮอร์โมน เกิดจากปริมาณฮอร์โมนที่ไม่สมดุลภายในร่างกาย สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย แต่พบมากในช่วงวัยรุ่นที่ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงชัดเจนครับ
ร่างกายจะผลิตฮอร์โมนเพศชาย แอนโดรเจน (Androgens) มากขึ้น หรือ ฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน (Testosterone) ซึ่งสามารถกระตุ้นการผลิตไขมันในต่อมไขมันให้ผลิตไขมันส่วนเกิน (Seborrhea) เพิ่มมากขึ้น
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวัยรุ่นหญิงช่วงก่อนและหลังรอบเดือนในแต่ละเดือน ฮอร์โมนจะไปกระตุ้นต่อมไขมันให้สร้างมากอย่างผิดปกติ จนเกิดการอุดตันรูขุมขน มีการอักเสบของหน่วยรูขุมขนและต่อมไขมัน (Pilosebaceous unit) กลายเป็นสิวจากฮอร์โมนในที่สุดครับ
อย่างไรก็ตาม ยังมีปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดสิวฮอร์โมนจากภายนอกได้เช่นกัน เช่น แสงแดด ฝุ่นควันและมลภาวะต่าง ๆ
สิวฮอร์โมน ขึ้นตรงไหนบ้าง ?
สิวฮอร์โมนมักขึ้นบริเวณที่มีต่อมไขมัน โดยเฉพาะบริเวณ U-Zone หรือส่วนล่างของใบหน้า ซึ่งตำแหน่งที่พบได้บ่อย ได้แก่
- บริเวณแก้มส่วนล่าง
- บริเวณคางและรอบปาก
- บริเวณกรอบหน้า แนวกราม
- บริเวณลำคอ
- บริเวณแผ่นหลังและหน้าอก
สิวฮอร์โมน รักษาอย่างไร ?
การรักษาสิวฮอร์โมน สามารถรักษาได้หลายวิธีครับ ขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของแต่ละบุคคล โดยแต่ละวิธีมีรายละเอียดการรักษาที่แตกต่างกันออกไป แบ่งเป็น 3 วิธีหลัก ๆ ดังนี้
1. รักษาสิวฮอร์โมนแบบธรรมชาติ
วิธีรักษาสิวฮอร์โมนแบบธรรมชาติ สามารถทำได้เองในกรณีที่สิวมีระดับความรุนแรงน้อย เช่น
- ลดการกระตุ้นให้เกิดสิวเพิ่มขึ้น เช่น การจับ สัมผัสบริเวณหน้าบ่อย ๆ การขัดหน้า ฟอกหน้า พอกหน้า แกะ เกา หรือการทาผลิตภัณฑ์ที่โฆษณาขายตามสื่อออนไลน์แบบไม่ได้มาตรฐาน ที่ส่งผลให้สิวอักเสบมากยิ่งขึ้น
- ทำความสะอาดใบหน้าที่เหมาะสม ไม่ขัดหรือฟอกใบหน้ามากเกินความจำเป็น
- หลีกเลี่ยงการใช้เครื่องสำอางต่าง ๆ ที่อาจเป็นตัวก่อให้เกิดการอุดตันมากยิ่งขึ้น
- รับประทานน้ำมันปลา เนื่องจากกรดไขมันโอเมก้า 3 สามารถช่วยลดการอักเสบ และเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผิวได้
- ลดการรับประทานอาหารที่กระตุ้นให้เกิดสิว เช่น นมวัว อาหารแปรรูป น้ำตาล
2. รักษาสิวฮอร์โมนด้วยยา
วิธีรักษาสิวฮอร์โมนด้วยยามีทั้งยาทาและยารับประทานครับ
- สิวเล็กน้อย (Mild acne) สามารถใช้ยาทาเฉพาะที่ เช่น ยาที่มีส่วนประกอบของสารต่าง ๆ ดังนี้
- Benzoly peroxide 2.5%-5% (เป็นตัวยาที่มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย สามารถลดจำนวนเชื้อแบคทีเรียได้)
- Topical retinoids 0.01%-0.1% (เร่งการสร้างเซลล์และผลัดเซลล์โดยเฉพาะที่ผนังรูขุมขน ทำให้หัวสิวหลุดลอก ลดการเกิดสิว และมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ)
- Clindamycin 1% solution (เป็นยาปฏิชีวนะเฉพาะที่ ที่ควรใช้ร่วมกับ Benzoyl Peroxide เพื่อลดความเสี่ยงที่อาจทำให้เกิดอาการดื้อยา)
- Azelaic acid (เป็นกรดที่ได้จากสารสกัดตามธรรมชาติ สามารถเป็นยาต้านจุลชีพ(Antimicrobial) ช่วยลดการอุดตันรูขุมขน)
- สิวปานกลาง (Mederate acne) จะพิจารณาให้ยาทาในกลุ่ม Mild acne ร่วมกับยารับประทาน กลุ่มเตตราไซคลีน (Tetracycline)
- สิวรุนแรง (Severe acne) ในกรณีที่การรักษาไม่ตอบสนอง หรือมีความรุนแรงขึ้นควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคผิวหนังครับ
การเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อประเมินระดับความรุนแรงและชนิดของสิวที่เกิดขึ้น เป็นทางเลือกที่ดีที่สุดในการรักษาสิวฮอร์โมนอย่างถูกวิธีครับ โดยเฉพาะหญิงมีครรภ์และหญิงให้นมบุตรควรเลี่ยงยาทากลุ่ม retinoids และควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งก่อนใช้ยาครับ
3. รักษาสิวฮอร์โมนด้วยหัตถการทางการแพทย์
การรักษาสิวฮอร์โมนด้วยการทำหัตถการอื่น ๆ ที่สามารถช่วยให้สิวจากฮอร์โมนลดลง เช่น
- การทำเลเซอร์และการฉายแสงรักษาสิว
เป็นวิธีการรักษาสิวฮอร์โมนและสิวชนิดอื่น ๆ ด้วยการใช้แสงสีน้ำเงิน (Blue Light) ความยาวคลื่น 460 nm ฆ่าเชื้อสิวแบคทีเรีย C.acne ลดการอักเสบ และควบคุมการผลิตน้ำมันในผิวหน้า ทำให้สิวแห้งเร็วขึ้น ปรับผิวให้สะอาดและแข็งแรงขึ้น โดยวิธีนี้เป็นการรักษาสิวที่มีความอ่อนโยนสูง ช่วยฆ่าเชื้อสิวและลดการอักเสบไปพร้อม ๆ กันครับ
ทำความรู้จัก Bellalux Lite นวัตกรรมแสง LED Therapy
Bellalux Lite สามารถทำร่วมกับการรักษาอื่น ๆ เช่น Pico Laser ลดรอยสิว รอยดำ หลุมสิว หรือรอยแผลเป็นจากสิวได้ ขึ้นอยู่กับหมอประเมินเป็นรายเคสไปครับ
- การฉีดสิว
เป็นการฉีดยาเพื่อลดการอักเสบของสิวชนิดเป็นก้อนแข็งอยู่ใต้ผิวหนัง ให้ผลการรักษาที่ดี แต่ควรใช้ยาทาอื่น ๆ ควบคู่ไปด้วย
- การฉีดมาเด้คอลลาเจน-เมโสหน้าใส
การฉีดเมโสหน้าใส – มาเด้คอลลาเจน (Made Collagen) เป็นหัตถการที่ช่วยฟื้นฟูผิวที่ถูกออกแบบมาเพื่อการขับล้างสารพิษออกจากผิวโดยเฉพาะ สามารถช่วยแก้ปัญหาผิวหน้า ช่วยลดสิว ผดผื่น ลดการอักเสบ ขับสารพิษ จึงเหมาะกับคนที่ต้องการฟื้นฟูผิว ให้สุขภาพดี ผิวแข็งแรงขึ้นครับ
วิธีป้องกันสิวฮอร์โมน
สิวฮอร์โมน ถือเป็นสิวที่หลีกเลี่ยงได้ยากครับ แต่ป้องกันและลดอัตราความเสี่ยงในระดับรุนแรงได้ เช่น
- งดการบีบ แคะ หรือสัมผัสบริเวณที่เกิดสิว
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
- ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อช่วยทำให้องค์ประกอบต่าง ๆ ในผิวทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เลี่ยงของหวาน ของมัน เน้นผักผลไม้ที่มีไฟเบอร์สูง
- ใช้ผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยน ไม่อุดตันรูขุมขน
- ทำความสะอาดใบหน้า และส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย วันละ 2 ครั้ง โดยเฉพาะผู้ที่แต่งหน้าบ่อย ๆ ควรทำความสะอาดเครื่องสำอางบนใบหน้าให้สะอาดทุกครั้งครับ
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ก็จะช่วยลดโอกาสการเกิดสิวและลดระดับความรุนแรงของสิวจากฮอร์โมนได้
Q&A สิวฮอร์โมน
เป็นสิวปกติ กับ เป็นสิวฮอร์โมนสังเกตได้อย่างไร ?
สิวมีหลายประเภท แต่จะรู้ได้ยังไงว่าเป็นสิวฮอร์โมน สามารถสังเกตได้ดังนี้ครับว่า สิวฮอร์โมนมักเกิดในบริเวณเดิมโดยเฉพาะบริเวณ U-Zone และเกิดในช่วงเวลาเดิมซ้ำ ๆ อย่างช่วงก่อนหรือระหว่างมีประจำเดือน ช่วงที่มีปัจจัยต่าง ๆ ส่งผลต่อฮอร์โมนได้ เช่น ความเครียด การนอนหลับพักผ่อนที่ไม่เพียงพอ หากสังเกตสิวที่ขึ้นว่ามีลักษณะแบบนี้ ให้สันนิษฐานก่อนได้เลยครับว่าเป็นสิวฮอร์โมน
สิวฮอร์โมนหายตอนไหน ?
การรักษาสิวฮอร์โมนต้องอาศัยระยะเวลาครับ ซึ่งแต่ละคนก็อาจจะแตกต่างกันตามสภาพผิว และระดับความรุนแรง โดยทั่วไปสิวฮอร์โมนอาจอยู่ได้เพียง 2-3 วัน แต่ในบางกรณีก็คงอยู่ได้ถึง 2-3 สัปดาห์ แล้วค่อย ๆ จางหายไป
กินยาคุมกำเนิดช่วยลดสิวฮอร์โมนไหม ?
ยาคุมกำเนิด ที่มีส่วนผสมของฮอร์โมนเพศหญิงเอสโตรเจนและฮอร์โมนโปรเจสติน สามารถช่วยรักษาสิวได้ครับ เนื่องจากตัวยาจะไปลดระดับฮอร์โมนเพศชายแอนโดรเจนลง ทำให้การผลิตไขมันจากต่อมไขมันใต้ผิวหนังลดลง ซึ่งช่วยลดการเกิดสิว แต่ไม่แนะนำให้ซื้อรับประทานเอง ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานครับ เพราะยาคุมอาจมีผลข้างเคียงอื่น ๆ ตามมาได้
ของหวาน ของทอด ทำให้สิวฮอร์โมนเห่อได้จริงไหม ?
อาหารบางชนิดที่มีคาร์โบไฮเดรตสูงและใยอาหารต่ำ จะทำให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนอินซูลินออกมามากครับ ซึ่งฮอร์โมนตัวนี้เกี่ยวข้องกับการเกิดสิวโดยตรง ดังนั้นเมื่อเกิดสิวควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลสูง ขนม เค้ก ขนมปัง เป็นต้น แต่ก็ยังไม่มีผลการวิจัยใดรองรับว่าทานอาหารอย่างใดอย่างหนึ่งบ่อย ๆ แล้วจะทำให้เกิดสิวนะครับ
ทําไมสิวถึงเห่อตอนเป็นประจําเดือน ?
หลายคนที่มีสิวเห่อตอนเป็นประจำเดือน เป็นเพราะว่าเกิดการเปลี่ยนแปลงและผันผวนของระดับฮอร์โมนในร่างกาย โดยเฉพาะฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน และฮอร์โมนแอนโดรเจน รวมถึงพฤติกรรมบางอย่างช่วงก่อนมีประจำเดือน เช่น อยากรับประทานอาหารรสหวานหรือของมัน มีความเครียดสูง
รักษาสิวฮอร์โมนให้หายขาดได้ไหม ?
การรักษาสิวฮอร์โมนให้หายขาด 100% เป็นเรื่องยากครับ เนื่องจากสิวฮอร์โมนมีสาเหตุจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกายที่ควบคุมได้ยาก แต่เราสามารถควบคุมไม่ให้รุนแรง หรือเห่อขึ้นมาบ่อย ๆ ได้ ด้วยการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน ร่วมกับการรักษาสิวที่เหมาะสม
สรุปเรื่องสิวฮอร์โมน ดูแลถูกวิธี ผิวก็กลับมาใสได้
สิวฮอร์โมนเป็นปัญหาสิวที่ค่อนข้างเลี่ยงได้ยาก แต่สามารถลดความไม่สมดุลของฮอร์โมนได้ เช่น การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พยายามลดความเครียด รวมถึงการดูแลตัวเองรักษาความสะอาด
ในกรณีที่สิวเกิดแล้วและอยู่ในระดับปานกลางถึงรุนแรง ที่ไม่สามารถรักษาด้วยวิธีธรรมชาติ และต้องการรักษาควรปรึกษากับแพทย์ด้านผิวหนังครับ เพื่อแก้ไขได้ตรงจุด สิวหายเร็วขึ้นและไม่ทิ้งรอยจุดด่างดำ หรือ หลุมสิวตามมาครับ
อ้างอิง
- https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/acne/features/period#1
- Zouboulis, C. Acne vulgaris. Hautarzt 65, 733–750 (2014). https://doi.org/10.1007/s00105-014-2853-9
กระ มีกี่ชนิด ? เกิดจากอะไร ? รักษาด้วยวิธีไหนได้บ้าง ?
Reading Time: 4 minutesกระ คือหนึ่งในปัญหาจุดด่างดำบนใบหน้าที่สร้างความกังวลให้ใครหลายคน ส่งผลต่อความมั่นใจ ทำให้ผิวดูหมองคล้ำและสีผิวไม่สม่ำเสมอ ในบทความนี้หมอจะพาไปทำความเข้าใจว่า กระตื้น กระลึกเกิดจากอะไร ? กระมีกี่ชนิด ? บริเวณที่พบบ่อย ไปจนถึงแนวทางการป้องกันและรักษากระอย่างถูกต้อง ตรงจุด
ปากลดน้ำหนัก คืออะไร ช่วยลดน้ำหนักได้อย่างไร เลือกใช้แบบไ...
Reading Time: 4 minutes - ปากกาลดน้ำหนักคืออะไร ? - GLP-1 และ GIP คืออะไร ? - ลักษณะของปากกาลดน้ำหนัก - วิธีการฉีดปากกาลดน้ำหนักทําอย่างไร ? - เจาะลึกกลไกการทำงานของปากกาลดน้ำหนัก
ร้อยไหมคอลลาเจน คืออะไร ? ช่วยยกกระชับผิว ทำให้หน้าเด็กลง...
Reading Time: 3 minutesความนิยมในการร้อยไหมยังมีมากขึ้นเรื่อย ๆ ครับ หนึ่งในชนิดไหมที่คนให้ความสนใจ คือ การร้อยไหมคอลลาเจน สาเหตุที่ถูกถามถึงบ่อย ๆ นั้นมาจากมีการโฆษณาว่าร้อยไหมคอลลาเจนแล้วช่วยให้ผิวกระชับเต่งตึง หน้าเด็กลงได้ในทันที ร้อยไหมคอลลาเจนคืออะไร ? จะช่วยหน้าเด็กลงจริงไหม ? หมอรวบรวมข้อมูลอธิบายไว้ในบทความนี้ครับ
ร้อยไหมก้างปลาแบบไหนดีที่สุด ? ไหมแต่ละชนิดแตกต่างกันอย่า...
Reading Time: 5 minutesร้อยไหมก้างปลา คือ ชื่อที่หมอส่วนใหญ่ใช้เรียกการร้อยไหมเงี่ยง (ฺBarb) เพื่อดึงหน้า เป็นไหมละลายที่ใช้ในทางการแพทย์ครับ ไหมก้างปลาเป็นชื่อที่หมอไทยตั้งขึ้นมาเองเพื่อให้ง่ายต่อการอธิบายให้คนไข้เข้าใจลักษณะของเงี่ยงไหม เพราะมีลักษณะเงี่ยงคล้าย ๆ ก้างปลา
ร้อยไหมใต้ตา อันตรายไหม ? มีปัญหารอยคล้ำใต้ตา แก้ไขวิธีไหนดี
Reading Time: 3 minutesการร้อยไหมใต้ตา อันตรายไหม ? ใครที่กำลังมองหาวิธีแก้ไขปัญหาใต้ตาหมองคล้ำ ไม่สดใส และเจอข้อมูลการร้อยไหมใต้ตา แต่มีข้อสงสัย ทั้งด้านวิธีการทำ ผลลัพธ์และความปลอดภัย ในบทความนี้หมอจะมาคลายข้อสงสัยให้ทั้งหมดครับ ร้อยไหมใต้ตา ควรทำไหม ? มีปัญหาใต้ตาเลือกทำวิธีไหนดี ถึงแก้ปัญหาได้ตรงจุด
ร้อยไหมยกมุมปาก แก้ปัญหามุมปากตก หน้าบึ้ง ให้ดูสดใสขึ้นได...
Reading Time: 3 minutesร้อยไหมยกมุมปาก ช่วยได้จริงไหม? คำถามนี้มีคนไข้ถามเข้ามาเยอะครับ โดยเฉพาะคนที่เริ่มมีปัญหาความหย่อนคล้อย เนื้อแก้มเริ่มหย่อนมองเห็นเป็นริ้วรอย รวมถึงทำให้ดูหน้าบึ้ง มุมปากคว่ำ การร้อยไหมยกมุมปากช่วยได้หรือไม่ ต้องการยกมุมปากควรทำวิธีไหนดี? บทความนี้หมอมีข้อมูลมาแนะนำครับ
